Fa cent ans los Estats europencs lançavan lors tropas dins la guèrra la pus sanglanta qu’aviá pas jamai existit.
La « granda guèrra » çò dison… Coma se i aviá de grandor dins un tal chaple ! Quina miseria ! Quina vergonha pels responsables d’aqueles massacres ! En plaça de denonciar aqueles crimis, los estats e los mediàs an decidit de comemorar lo centenari en metent en abans lo coratge dels soldats que coneguèron la « vidassa *» de las trencadas.
Seg ur que podèm e devèm rendre un omenatge a totes los qu’an pat it d’aquela guèrra. Mas nos podèm pas contentar d’aquò. Vòstre magazine a decidit de s’interessar a los qu’an ensajat d’empachar aquela guerra.
Joan Jaurés l’occitan, nascut a Castras, metèt tota son energia e son engeni al servici de la patz. Traparetz dins l’article de Jòrdi La boissa lo debanament dels mes es que precediguèron la guèrra. Descobriretz lo ròtle de Jaurés, ambe sas frasas, sa lucha contra la guèrra. Qualques jorns abans son assassinat, aviá convidat los sindicalistas d’Euròpa a se retrobar a Paris per aprestar una cauma comuna en cas de guèrra.
Mas los nacionalistas franceses lo tuèron e, evidentament, l’acamp foguèt anullat. La guerra podiá començar. Mas qué nos ditz l’istòria oficiala de Jaurés ? Sovent recupera da pels marxistas, aquela istòria es pas exactament çò que ne poriam pensar. Un cercaire, Jòrdi Blanc, a consacrat una bona part de sa vida a estudiar l’òbra de Jaurés, sas idèas filosoficas en particulièr. Nos conta plan aquel caminament, las dificultats qu’encontrèt fàcia als gardians « del temple jauresian » !
Uc Jourde.
* « Vidassa » que donèt en francés « Bidasse »
