Michel Onfray es pas un provocator (estandard e simpatic), mai crèsi que compren ren a la question lingüistica que l’axiòma de basa es de parlar mens per comprendre mièhs, siguèsse la finalitat de la comunicacion de dire per dire… Elementari, Sénher Onfray ! Dins sa tribuna meta-mondialista, “Les deux bouts de la langue”, (1) avèm retrobat un fais de prepaus que creseriam èstre l’especialitat dau microcòsme audio-televisat de La Cultura auto-proclamada.
D’aquela literatura novatritz, la comprenènça es tras que linda. Espepidonem donc :
Lenga unenca
A la debuta, lo mite. Iavé punís leis òmes que la bastison de Babèl dins sa pojada celèsta seriá pretencion d’egalar Dieu. Leis esparpalha dins lo monde. D’aquí la pluralitat cacofonica dei lengas, l’impossibilitat de se comprendre entre “habitus” despariers, responsa suprema a la trangression de la lenga unenca que donèt a Adam… Laiss em de c aire lei tèxtes istoricament “datats” e tirem lei consequéncias : aquí siam dins l’interpretacion de la pluralitat marrida. E Onfray de s’esquilhar vès l’autra realitat dau mercat onte domina l’Anglés estandard deis aeropòrts, lenga pauras sa, par la dura dau monde “modèrn” va lent-a-dire e-fi-ca-ça ! Es aquí la raiç de l’arri ideologic : lo regionalisme planetari es aquí ambé sei còntra-sens. Siam compelits de retrobar l’artifici benfasent d’una lenga unenca, fondament de la richessa ontologica perduda… Entre mercat e ineficacitat, es necite lo camin de l’unicitat dialectala ? Escamotada la dialectica entreunitat e diversistat dei lengas ? Es pas ges lo problèma.
Bescontorns “identitaris”
Es pas d’umor filosofic de dire que siam d’animaus patesents quora aparam lei lengas “regionalas” (e homo loquor ?). Per nòstre filosòf, “idiòma”, “dialècte”, son pas que patés, qué ! L’antropologia se garça de la lingüistica : siam totei fòra la veritat dins nòstrei catechismes « regionalistas » ambé nòstrei lengatges passadistas e farlatats : « Pensi ais independentistas regionaus que fan de la lenga una aisina identitària, un otís de barradura sus se, una maquina de guèrra anti-universala, valent-a-dire un dispositiu tribau. »
Embarrament dau topòs e finituda dau lengatge provinciau (la tribú), l’adeqüacion es evidenta. Aparar la diversitat dei lengas (mèfi, deis “dialèctes e idiòmas” !) es una fauta etica : « (…) la multiplicitat deis idiòmas constituís mens una richessa qu’una pauretat ontologica e politica.(…) La lenga regionala fòrabandís l’estrangier, qu’ es pasmens sa parentèla republicana. Serve de cavau de Tròia de la xenofobia. » Pas mens… Polida « demonstracion » : lo filosòf critic mòstra quesaup totjorn pas l’origina e la finalitat “politicas” dau lengatge, qu’una lenga que capita es totjorn una lenga sostenida ò impausada per l’Estat. Mai l’Estat qu’aima pas Onfray, es aquí oblidat. Oblidada tanben la socializacion per la lenga deis « estrangiers » que pòdon pas que subir lei lengas minorizadas… Lo procés sociau es pres a rebós.
Adonc, aculturem dins una lenga “majoritària” : Francés ò Anglés ? La normaliza cion que tua e redreiça fa a v a n s ! Lei lengas regionalas son coma un sota-latin, lengas mòrtas, un truc incapable d’una bastison pedagogica… Oblida pereu que l’universalitat se pensa pas fòra la singularitat e que la subre ò sotavalorizacion d’una lenga sus una autra es pas « ontologica » mai politica…
Corollari
E lo Francés ? Es oblidat au profiech de l’Anglés. Es la soleta audàcia de sa tribuna. Estent que l’Anglés ven lenga de comunicacion e d’escambi, lo Francés tròba plus plaça. Una idèa dins l’èr dau temps. (2)
“Geografia conceptuala concrèta”e neocoloniala
Retorn a la normala. Entre Iavé e Babèl lo vuege ? Non ! Michel Onfray tròba una solucion inedicha: l’esperantò. I falíá pensar. Aquela lenga (pluriculturala ò a-culturala ?), es un sòmi d’un sègle que tròba pas de solucion autra qu’unificatritz au borrolatge socio-politic d’una pontanada segrenosa.
Tornam a la fin dau sègle XIX dins una Euròpa dei nacionalismes d’Estat que refusan lei butadas nacionalitàrias. Lei comunautats son chabidas, lei minoritats reprimidas. La responsa seriá “umanista” e dins lo drech fieu dei Lumes…
L’ignorància de la divers ita t, senon accceptada coma Idèia pura, vaquí la solucion originala : l’umanisme esperantista fa sens, tot lo monde se compren e s’escapa dei particularismes dialectaus : “ L ‘ e s p e r a n t ò prepausa d’abitar una lenga universala, cosmopolita,
globala que se bastís sus la dubertura, l’acuelh, l’alargament ; vòu la fin de la malediccion de la confusion dei lengas e l’aveniment d’un idiòma capable de tapar lo valat de l’incomprension entre lei pòbles ; prepausa una geografia conceptuala concreta, antitèsi de la religion dau territòri. ”
Cançon « novèla » quora volètz pas agachar lo fach lingüistic en fàcia e li trobar pas de solucions « ontologica e politica ». Una lenga se passeja pas dins lei cèus de “l’Universitat critica”, siguèsse “populària”, mai ambé d’òmes que fan l’istòri dei territòris e de territòris
que fan l’òme e son istòria.
Es aquí lo tendon d’Aquiles de Michel Onfray.
Pasmens, es per un ateïsme teoric e militant en favor de l’avenir dei pòbles. Bensai, mai subretot dei pòbles qu’an plus ges de lenga istorica. Tornam a la metafisica e au transferiment coloniau. Pas de tresena via Entre Yavé e Babèl, i a gaire de tresena via, son
que de solucions legislativas e politicas. Avèm rescontrat lo darrier metafisician de l’antropologia contemporanèa : nos a demostrat, sens complèx, que de cada discors “mondialista” e universalista, sòrtan pas que petas “filosoficas”.
Gerard Tautil
