Acabat o quasi ! Après annadasd’ua utilizacion primària deu gas, que pensan enfin a valorizar los darrèrs milions de mètres cubics qui sobran. Se lo Bearn a tirat profieit deu gas, las retombadas que son estadas plan magras comparadas dab los beneficis tirats pendent 63 ans.

Qu’èra un simbèu, ua realizacion industriau qui, cinquanta ans a, e calèva vesitar e har visitar aus estrangèrs qui vienèvan en França. Lo gas de Lac, descobèrt au començar de las annadas 50, qu’estó prumèr un problèma industriau deus màgers. Aqueth gas, hòrts sulfurós, que demandè estudis deus longs abans de se’n poder servir. Que s’i escadón e que comencè un periòde de desvolopament en Bearn. Desvolopament a la mòda de l’epòca a saber que lo Bearn que tirava profieit de las brigalhas d’ua riquessa immensa. Mes las brigalhas d’aquer a mana enòrma qu’èran dejà inesperadas per quauques uns.

Que comencèn alavetz de s’implantar d’autas industrias (aluminium dab Pechyney, ua centrala termica…) e que i avó un site industriau en Bearn. Solide las prumèras annadas qu’estón euforicas e n’èran pas nombrós los qui pensavan a la fin deu gas. Las nòrmas de proteccion qu’èran las de l’epòca e la pollucion peu H2S qu’èra un problèma reglat a còps d’indemnitats quan los paisans cons tatavan que los prats e quauques culturas èran crema ts peu gas sus quilomètres carrats a l’entorn. Tot que’s crompava e lo Bearn qu’alimentava en gas tot l’exagòne mes localament, lo gas que’u respirèn dens l’aire longtemps abans de l’aver a la cosina.

 

Darrèras resèrvas

A l’òra de glòria, que sortivan 13 milions de mètres cubics de gas per dia, mes lo 14 d’octobre passat que s’arrestè la produccion. Que guardan las darrèras resèrvas entà alimentar usinas quimicas qui hèn, enter autas causas quimia deu sofre, tioquimia. Teoricament que i a de que tribalhar per trenta ans en valorizar ua riquessa qui seré devuda estar valorizada atau desempuish annadas. Mes los responsables politics bearnés non son pas tostemps estats hòrt determinats fàcia aus diferents proprietaris deu site, SNPA, Elf e adara Total. Los mès tes de la grana enterpresa qu’avèvan arguements e que sabón har carar las paucas reivindicacions qui podón espelir. Qu’èram dens un país shens tr adicion obrèra, dab hòrt d’emplegats qui tribalhavan un tròç de tèrra en tot anar a l’usina. Lac qu’èra tanben aquò : los obrèrs-païsans. Los salaris èran deus bons e la patz sociau n’èra pas de mau crompar.

La reconversion actuau, qui permet de guar dar emplecs indus – triaus que’s hè tardivament. Totun que i a monde per glorificar ua « reconversion exempla ra » d’un site industriau. Segur n’ei pas la catas tr òfa que c onegón d’autes parçans industriaus . Que hè ua pausa tanben que i a monde per denonciar lo pilhatge e la manca de capacitat a prevéder la fin deu gas. Segur que i avèva mei de resèrvas que çò de dit au començament e qu’ajudè a ganhar qua si quinze ans. Qu’ei sustot l’evolucion de las tecnicas de pompatge qui an hèit possibla ua expleitacion maximau. Question reconversion, dab tot los beneficis tirats deu sòu, qu’averén podut har miélher.

L’installacion que hè 63 ans d’ua industria deu gas qu’a hèit arribar, sus sites hòrt polluits adara, d’activitats quimicas e que i a, au dia de uei, a Lac, 17 installacions classificadas Seveso.

Que seré segon uns politics locaus, la « cultura deu risc industriau » deus bearnés qui s eré a l’origina de l’arribada d’aqueths industriaus ! Estranha cultura qui en realitat ei ua cèrta inconsciéncia deu risc e ua manca evidenta d’informacion e de concertacion.

David Grosclaude

Pour réagir : info[a]adeo-oc.eu

Le site utilise des cookies pour son bon fonctionnement. En poursuivant l'utilisation du site, vous acceptez cette utilisation des cookies.
Accepter