L’afar de la Carta europèa de las lengas mòstra un còp de
mai que los opausants a las lengas son plan presents a tots
los nivèls de la de cision dins l ‘apare lh d’Estat. Los
promotors de las lengas ditas regionalas son indignats per
l’actitud del govèrn sus la Carta europèa e sus la lei de
refondacion de l’escòla. Lo combat es pas acabat.
L’episòdi de la Carta europèa delas lengas es un triste episòdi suplementari dins la politica lingüist ica a la francesa.
Los arguments trobats per pas metre la Carta europèa dins una eventuala lei de r eforma de la Const itucion s on vièlhs coma lo camin que s eguís França dempuèi d’annadas que refusa de reconéisser tota diversitat lingüistica sus son territòri.
Nos aur àn joga da s totas las musicas e totas las particions. Nos sortiguèron un article 2, puèi l’article 1 e nos metèron en musica tots los grans principis republicans per nos explicar que ratificar la Carta s eriá metre en perilh l’egalitat entre los ciutadans.
Mas aqueste còp, qual vòl encara creire a aqueles arguments ? Quitament pas los deputats de la majoritat que trempèron la camisa pendent la campanha electorala per que lo candidat Hollande faguèsse una promessa de ratificacion.
Coma en 1984
Sabèm totes que los opausants se preparavan ja pendent la campanha electorala a o far tot per empachar la promessa d’èstre realitat. Un còp de mai los socialistas an mes en davant los que son favorables a las lengas pendent la campanha electorala e un còp al poder son los opausants qu’an pres las decisions. Foguèt atal en 1981. En 1984, foguèt Fabius qu’enterrèt las promessas pertocant las lengas. En 1992 faguèron l’article 2 que deviá pas èstre una empacha per las lenga s regionala s (o diguèt M. Vauzelle, ministre a l’epòca ).
E seriá estat un azard qu’aguèssen votat l’article 2 en mai de 1992 e que la Carta europèa de las leng as fog uès se estada mesa a la s ignatur a dels Estats qualques meses mai tard, en novembre ? Pensatz pas que i aviá de monde per prepa rar l’imposs ib ilita t de ratificar ?
La quita setmana de l’anóncia que la promessa sus la Carta èra renegada, lo ministèri de l’Educacion batalhèt per empachar tots los esmendaments pertocant las lengas dins la lei sus l’escòla. Un azard del calendari segur !!!
Coneissèm totes de socialistas que son decebuts e qu’accèptan pas aquela actitud. Coneissèm totes de monde de dreta qu’èran decebuts de l’actitud de lor govèrn sus la quest ion. Çò qu’es nòu es qu’avèm ara un grop de parlamentaris actiu e que dins aqueles i a d’occitans tanben. Serà pro per far cambiar lo govèrn?
Sabèm pa s, mas serà pro per pausar lo problèma regularament. E es per far calar aquela oposicion que se creèt lo Comitat Consultatiu sus las Lengas Regionalas e la Pluralitat Lingüistica qu’a installat la ministra de la Cultura. Caliá plan far quicòm per dire que la pòrta èra pas complètament barrada. Ara cal v eire çò que sortirà del trab alh d’aquel Comitat. Farà segurament un rapòrt interessant mas es lo govèrn que decidirà se lo calrà transformar en leis o en reglaments.
En 1985, un còp enterrada la promessa de F.Mitterrand d’una lei sus las lengas, L.Fabius creèt un daquòs que foncionèt pas jamai mas qu’èra una instància que se deviá mainar de las lengas en donant de conselhs al govèrn sus çò que caliá far.
Sèm pas nècis donc coneissèm lo risc de la crea cion d’un daquòs consulta tiu. Ca l èstre prudent e conscient.Coma fasèm de politica, sabèm tanben que per qu’una solucion arribe cal absoludament que la question que pausam siá un problèma. E per far que las lengas sián un problèma que nec es site una solucion cal pas quitar de pesar, de far pression.
Qual deu menar la politica lingüistica ?
Nos cal tanben èstre clars sus mai d’un punt. Segur l’Estat a una responsabilitat granda dins la question de la subrevida e del desvolopament de las lengas ma s qua l portarà la responsabilitat d’aplicar una politica eventuala en favor de las lengas ? L’Estat ? Sol ? Coma o disiái abans, cal pas èstre nèci e cal ès tre prudent.
L’Estat , entendi primièr s on administra cion, es luènh de comprendre plan la question e de l’acceptar coma un enjòc d’avenir. Alavetz, òc, o disi francament pensi que son las regions que pòdon far corrèctament lo trabalh, en collaboracion amb la s autras collectivitats, l’Estat*, e las organizacionssocialas. La collaboracion amb l’Estat es de tota faiçon forçada en rason de la necessitat que i a de transferir a las regions un cèrt nombre de competéncias e de mejans budgetaris.
L’Estat gardarà la man sus l’ensenhament en granda partida, mas la mesa en òbra d’un ensenhament de las lengas e dins las lengas se pòirà pas passar d’una competéncia mai pròcha del terrenh.
La solucion que consistís a crear d’Oficis Publics per las lengas (ont l’Estat serà present a costat de las regions e autras collectivitats) sembla pel moment una bona solucion. Mas cal que tot lo monde jògue amb las meteissas règlas. Es per aquò que nos cal una lei per definir la plaça de las lengas e que nos cal tanben que la quest ion siá mesa dins la lei sus l’escòla e dins la lei de descentralizacion. Que l’Estat jògue un ròtle dins la politica en favor de las lengas se pòt entendre, mas que siá encadrat per una lei. Pr’amor, per l’ora, es el qu’a totas las comandas. Es el que mestreja tot dins l’ensenhament , dins l’audiovisual public e ten tanben las collectivitats per las dotacions als budgets. Es pas un equilibri acceptable
Pas la Carta,mas sas mesuras !
Pertocant la Carta europèa, es vertat qu’es pas un tèxte revolucionari. Çò qu’es contengut dins la Carta, e que França signèt en 1999, s e pòt metre en plaça sens briga tumar lo Conselh Constitucional. Los jutges o diguèron. Òm pòt aplicar tot çò qu’es estat signat sens cap de problèma, mas ratificar la Carta seriá acceptar de principis que pòt pas acceptar nòstra Republica a saber donar de drets a una partida del pòble e donc crear de seccions del pòble francés. Es un argument constestable mas pel moment es lo que servís de proteccion a un Estat qu’a paur a la diversitat lingüistica.
Ala vetz apliquem s onque las mesuras signadas ! Es lo trabalh qu’a demandat la ministra de la Cultura al Comitat Consultatiu. A demandat de far de proposicions que se poirián cambiar en lei o reglaments e que tornarián prendre los articles de la Carta signats per França. Segurament lo trabalh serà fait mas demorarà l’etapa màger qu’es la decision politica, la del coratge polit ic d’aqueles qu’an fait de promessas. Seràn capables de resistir alsque tra balhèron a empa char la dintrada de las lengas dins la lei sus l’escòla ? Una causa es segura dins aquel afar : los reponsables mai nauts de l’Estat son estats informats del blocatge e de las demandas d’unes parlamentaris.
Lo ministre de l’Educacion sabiá çò que fasiá ; d’un costat respondiá al deputat de RPS Paul Molac qu’èra consent per avançar e d’un autre costat s’apiejava sus un raportaire de la lei qu’es un opausant e se servissiá de l’administracion per entravar tota avançada. Lo ministre de l’Interior, lo primièr ministre e lo pres ident de la Republica son estats informats. E vesèm lo resultat ! D’unes deputats socia listas dison que vòlon far tornar la Carta dins los tèmas que seràn tractats dins una eventuala amassada del Congrès per modificar la Constitucion.
Ajudem-los a trobar d’aliats or ganizem la press ion suls parlamentaris. Mas sabèm que la solucion es de s’organizar per èstre mai presents dins las decisions publicas, de la comuna a l’Assemblada Nacionala.
David Grosclaude
* Quan parlam de regions, podèm dire puslèu las collectivitats mai adaptadas a la situacion. Per l’occitan, seriá una trabalh inter- regional e pe r de l engas com lo catalan o lo basc seriá la collectivitat que correspond mai al terrenh, o un ofi ci de la lenga compausat de las collectivitats adequatas.
