Un còp mai, après l’intermèdi sarkosista, lo poder centralo-parisenc nos a colhonats bravament, nos passejant de comission en comission ambé d’interlocutors privilegiats. Se tracta pas de dire que la classa politica dins son ensems es polida o poirida, mai de faire lo meteis constat : lei paraulas passan e son rarament seguidas per de realizacions esperadas. Cò qu’es pas pròpri a la politica en generau mai remanda a una crespacion istorica, amplificada per una situacion de crisi generala.
Per lei lengas « regionalas » que la reconoissença vèn de se veire rebutada – après la signatura a minima dei 39 articles de la Carta europenca retenguts pendent lo ministèri Jospin-, avèm un escapolon de çò que rebuta tot ciutadan senat, alunchat de la politica politiciana. Lo refus de ratificacion es pas nòu. Lo poder de senèstra auria poscut trobar un mejan per respondre a seis engatjaments : la dubertura dei competéncias regionalas èra ben de bòn un biais de sortir dau rodam, levada la question constitucionala. Mai la reforma regionala dau milafuelh es pas vertadierament a l’òrdre dau jorn. Eleccion après eleccion, per drecha e senèstra, lo poder es totjorn l’enjuec màger, e corre lo cambiament introbable ! E lei corrents, que fan lo partit majoritari e lo governament, an decidit qu’aqueste drech èra contrari a la constitucion.
La pauretat deis arguments es de plorar : lo Conseu d’Estat èra còntra, mentre que lo Conseu dei ministres e lo president de la Republica dei Lutz, tant egalitària e laïca que non sai, refusèron de debatre sus la question a l’Assemblada. Adonc, ges d’estatut nimai de reconeissença dins la vida publica (verai, es jamai estat promés), e de mens en mens de possibilitat dins l’ensenhament. Mesa a despart lei lengas que pòdon respondre a la crisi economica dins un sector nòu de creacions d’emplecs, e que son pas capablas de cambiar la realitat sociala ; replec sus l’amira exagonala mentre que la question de la diversitat li es ligada e responde tanben a la crisi mondiala. Una reconeissença, tant pichoneta siguèsse, es un dangier dei gròs per l’egalitat e la libertat. Lo caractèr utilitari dau metòd escapa gaire au monde un pauc acostumat ai decisions pastadas de « pragmatisme » e d’eficacitat. Coma va diguèt un plumitiu d’un ebdomadari parisenc, es un « renonciament salutari». Afaire classat, circulatz, l’a ren de veire ! Siam, mai que jamai, dins l’èra de la Normalitat.
Gerard TAUTIL
