L’usatge dei lengas minorizadas es encara rebutat per lo govern de J-M Ayrault. L’ensenhament dins leis escòlas serà pas jamai qu’una « conoissença possibla », au grat deis escolans consents, sens lei mejans assegurats d’un seguit pedagogic e dau refortiment d’un budget pròpri. Deixonne e la lei de 1951 fasian miranda a costat. Per lo « Projèct de refondacion e de programacion per la refondacion de l’Escòla » de V. Peillon, aquest ensenhament se farà « dins l’interés de la lenga francesa ». Mentre que l’englés es impausat ai pichòts sens li demandar que que sia…. E per clavar la comèdia, sens la modificacion de l’article 2 de la constitucion, la Carta europenca – fasem fisança au Conseu constitucionau-, estarà en l’estat amé seis 39 articles de papier, sens ratificacion. Per la question linguistica, l’i a aurà gaire d’estatut legislatiu, adonc ges de reconoissença oficiala dei lengas istoricas de França per la Republica de l’Egalitat e de la Libertat. La reforma passa, Joan trespassa…
Au picar de la dalha, una circulària« que pauc de monde an legit, signada de J-M Ayrault. L’i es dich, a bèus uelhs vesents lei chifras parlan d’esperelei, que l’Edicte de Villers-Cotterêt « faguèt en 1539 dau Francés la lenga de l’administracion e de la justicia fins qu’à l’inscripcion en 1992 dins nòstra Constitucion de la disposicion segon laquala «La lenga de la Republica es lo Françés… » Tautologia, va sabiam, lo solèu arresta pas de se levar sus lo Reiaume de França e de se metre a l’espèra dau passat. Mai, ço mai interessant, es de constatar qu’en drech l’edicte reiau es pas estat abandonat e que justifica per eu sempre l’article 2 de la Constitucion que nos porgèt lo Bòn Toubon…au nom de l’aparament de la lenga francesa còntra l’englesa…Cocanha ! En drech modèrn faudria se demandar se J-M Ayrault outrapassa pas la règla republicana e se poiria pas èstre perseguit davans una juridiccion republicana, estonant que ! Una idèa de cavar !
Per enfortir aquela segrenosa colhonada, lo Ministre de s’adreiçar a sei Sota-ministres per li impausar de « promoure lo francés fòra nostrei confinhas, ne’ n favorisar l’usatge dins nostre pais, de començar per l’ensems dei representants de l’Estat ». Se tracta pas de « globish francés ». Mai lo metge recomanda una basa de donadas, « France Terme, richa de pus de 6000 mòts ». Perque parlar de bilinguisme ambé lei lengas « regionalas » ? La messa es dicha : 1539-2013, la Paraula« republicana » nos indica quunei son lei diferéncias indefugiblas : parlar francés e pas que francés per lei causas seriosas. Quasi cinc cents ans per faire desparéisser de lengas istoricas au nom de l’unitat de la nacion, sota l’aflat d’un edicte reiau, d’un article constitucionau e de circulàrias ministerialas ò administrativas… La fòrça e la flaquesa d’aquela nacion es de parlar dei drechs de l’Ome en s’apielant sus una juridiccion reiala e de devesir lei ciutadans. Demonstracion es facha que siam ben en monarquia republicana ! Amara es la potinga, avèm de nos faire de lagui .
Gerard TAUTIL
