Los traders an lèu après a manipularlos produits qui son en capacitat de hornir beneficis rapides e shucós. Los produits alimentaris de basa, ris, blat e milhòc, que son adara la lor cibla. Mes los domaus umans son enòrmes e lo risc politic tanben.
Qu’èi en memòri un filme quis ’apèra » Lo sucre « .
A cada còp que’m parlan deu mercats e de la lor pretenduda psicologia e complexitat que i pensi. Michel Piccoli que jòga lo ròtle d’un especulator qui suus prumèrs imatges se tròba dens ua usina de fabricacion de sucre. En tot préner a punhats lo sucre qui cor suus tapís de la cadena de fabricacion e en lo har colar de las soas mans que ditz d’un biais sentenciós aus qui l’acompanhan : Sénhers, non i a pas mei de sucre ! e viste que comprenem que s’ageish d’ua penuria organizada tà har pujar lo prètz deu sucre.
Simplista ? Benlhèu mes pas tant qu’aquò. Se nosautes e parlam de crisi financièra, de crisi de la Borsa desempuish quauques tres ans que sabèvam que la cris i s’anava materializar e qu’après la c apihona de quauques bancas , anavan arribar las pèrtas d’emplec, las barraduras d’usinas e la creishença deu caumatge.
Mes qu’ei d’un aute aspècte de la crisi qui vòli parlar, d’un aspècte qui avem tendéncia a considerar dab un uelh s onque umanitari. Efectivament desempuish 2006 e 2007 lo desvolopament desequilibrat e l’accion deus especulators mesclada au desvolopament de país dits emergents, a tornat lançar la creissença de la hami. La crisi aquíse compta en milions de morts, en personas qui mei que jamei crèban de hami. Quan an enqüèra la fòrça de’s revoltar que balha la prima araba. Quan son dejà aflaquits per annadas de sequèra, de hamièra e de sosdes volopament que da lo silenci de la còrna de l’Africa o de quauques regions d’Asia.
Que’ns remembram las revòltas de la hami en 2008 ; adara dab la c risi los especulators que’s son virats cap a las valors seguras : los tres aliments de basa per ua bona partida de l’umanitat que son lo blat, lo milhòc e lo ris.
Au començar de 2011, lo prètz deu blat que tornè pujar, coma en 2008. La tòna de blat que doblè au mes de genièr de 2011. La revòlta deus país deu Magreb qui son de grans importators de blat, qu’ei tanben la hami.
Adara qu’ei lo milhòc qui seré un produit ra re e qu’atenen ua creishença espectacula ra deu pr ètz per los mes qui arriban. Au començament de 201 1, la FAO anonciava que 80 país èran aus limits de l’insecuritat alimentària.
La revòlta o lo silenci
Urós los qui’s pòden enqüèra revoltar. Mes nombrós que son los qui son obligats de morir en silenci pr’amor de l’especulacion. Solide tot aquò que hè partida de la mecanica deus mercats . La demanda deus país emergents que creish e donc los prètz que pujan. Mes los intermediaris , los qui s’escàmbian lo blat, lo ris, lo milhòc shens n’aver jamei tocat un gran, que prenen lo lor benefici au passatge.
L’alimentacion qu’ei adara un produit especulatiu. Lo fenomèn que creish desempui 2006. E mei qu’aquò ! L’especulacion que’s hè sus las tèrras. Tau firma coreana crompa las tèrras de Madagascar, tau auta crompa las tèrras agricòlas d’un aute país african o tau aute crompa tèrras de qualitat entà har agrocar burant au detriment de l’alimentacion.
Qu’ei dens aqueste contèxte que la nos ta crisi se deb ana, çò qui significa que lo mendre problèma climatic qu’ei utilizat peus especulators e qu’a l’aute cap de la cadena de paisans non poiràn pas semiar pr’amor qu’auràn minjat las semenças meilèu que de passar hami.
Paradoxalament, sonque lo 10% deus produits agricòlas son escambiats suu marcat mes lo mendre problèma climatic tòca la partida qui s’escàmbia e donc lo prètz qu’alèu hèit de cremar. E alavetz immediatament tots los consumidors son tocats pr’amor tots que s’arronçan sus aqueths produits. La crisi qu’ei tanben la passion novèla deus hons de pension taus produits alimentaris de basa.
De 2 00 5 a 20 07 , lo nombr e deus c ontra ctes a la Bor sa de Pa rís passats peus hons especulatius a l’entorn deus tres produits basics, qu’ei estat mult iplicat per quate cada annada. Segon la FAO, l’aumentacion de la s especulacions sus aqueths produits qu’a creishut de 2300% enter 2003 e 2008. Dens lo libe qui vien de publicar J ean Zieg ler * parla d’aqueths especulators en los chafrar « làmias t igres » pr’amor de la capacitat qu’an aqueths animau a sentir ua gota de sang diluïda dens l’ocean.
Desempuish 2005, lo nombre de sosalimentats dens lo monde non dèisha pas de créisher. 910 milions en 2007. Asia e Africa sub-sahariana que pagan lo prètz hòrt. Per 2009,e que son sonque estimacions : que viran a l’entorn deu miliard.
Lo fenomèn que risca plan de s’ahortir per de vertuosas demandas de l’occident (agrocarburants per exemple) o per la pression de païses emergents qui an besonh cerealas per neurir bestiar o qui c rompan tèrra s suu c ont inent african entà s’assegurar la lor independéncia alimentària.
* » Destruction massive, géopolitique de la faim » Le Seuil octobre de 2011
