La pujada del caumatge en Occitania es al centre d’una crisi prigonda del paἰs. Los mediàs parlan sovent de la crisi de l’eurò, de la Grecia, de Chipre, o encara del deficit gigant de l’estat francés,eca… Pasmens doblidan sovent de parlar de la malparada ont se trapan de mai en mai de personas. Lo grafique qu’acompanha aquestas linhas es clar : totas las regions occitanas coneissan un creis del caumatge dempuèi 2008 data de la crisi dels « subprimes ». La mondialisacion economica es passada per aquἰ, un probleme financièr aparegut en America arriba leu en Euròpa, e ne vesem localament las consequencias. Es de notar tanben l’acceleracion del « desemplec » en 2012, marcat per la tampadura d’entrepresas, la perda d’emplecs dins los sectors industrials e del bastiment per exemple. Dins aquel sector subissem en Occitania la concurencia de las entrepresas catalanas, espanhòlas, portuguesas, que remportan sovent los appels a concurencia per d’òbras grandas : bastiments publics, rotas, eca…
Caquelà en agachar de mai prep, de diferéncias existisson entre las regions occitanas. Podem aital destacar tres gropes. Lo primièr grope es lo de las regions mediteranencas (Lengadòc Rosselhon e Provença) del caumatge mai fòrt. Aquelas regions atiran mercés al solelh de mai en mai de monde, mas en Lengadòc sustot, de «paures », pas gaire formats. L’economia d’aquelas doas regions arriba pas a prepausar d’emplecs a tant de personas, e la miseria s’installa. Ambe gaireben 15% de caumaires Lengadòc coneis grandas dificultats que se tradusisson tanben per de tensions entre las « comunautats » : occitans de « soca », imigrats del nòrd de França o d’Euròpa, imigrats d’Africa del nòrd.
Lo segond grope es format de Miegjorn Pireneus puèi d’Aquitania. Coneissan elas tanben un creis del caumatge, mas dins de proporcions mendras.
Enfin Auvernha e Lemosin, regions mai ruralas e montanhòlas, mens popladas, son mens tocadas per la manca d’emplec. Es en partida degut a una demografia mai flaca e un exòde de los que cercan de trabalh.
Comparativament ambe çò que se passa a l’entorn, Occitania fa pas miranda ! Segur que fin 2012 Espanha comptava 25% de caumaires,çò qu’es plan pieger qu’en çò nòstre. Mas Italia tota es a 11,1% de caumaires, e França a 10,5%. Se pòt notar tanben la performancia de l’Isla de França qu’es la region francesa ont lo caumatge a lo mens augmentat (+0,6% entre 2009 e 2012). D’aquel temps las regions occitanas an conegut un creis mejan de 1,1% siá lo doble ! Mercés al centralisme economic e politic francés Parἰs limita los degalhs, mentre que lo demai de França patἰs !
L’amarum del constat nos deu pas empachar de cercar a combatre aquel mal. Los economistas qu’analisan las entrepresas senhalan que patissan d’una manca de rentabilitat. Es a dire que la part dels beneficis es flaca comparada a las entrepresas dels autres paises. Aquò empacha d’investir, e d’embauchar. De mai, nòstras entrepresas se caracterisan tanben per una manca de competitivitat : los consomators aiman mai crompar de produches d’endacòm mai que son tot simplament mens cars !
Lo governament prenguèt en consequencia d’unas mesuras, ambe coma objectiu d’inversar la tendencia dins l’annada 2013. Primièr Ayrault anoncièt un credit d’impòst per las entrepresas finançat per un creis de la TVA. Dificile d’engolir aquò pel monde d’esquera que denoncia de longa l’injusticia de la TVA, que taxa del meteis biais los rics e los paures.
Mas es pas tot : dispositius novels son estats creats coma lo « contracte de generacion » que ligarà una entrepresa, un salariat experimentat e un que debuta. La tòca d’aquel dispositiu interessant es de limitar lo caumatge aprep 50 ans e d’assegurar una melhora transmission de saber far d’una generacion a una autra. Per contra son estats creats los « emplecs d’avenirs » qu’auran probablament pas gaire d’avenir se nos sovenem cossí s’acabèron los « emplecs joves » !
Mai important es l’accòrdi del 11 de genièr sul mercat del trabalh. Los partenaris socials an trapat un accòrdi sus la securisacion de l’emplec. Quand i a una dificultat economica, las entrepresas ganharan la possibilitat de baissar los salari o d’augmentar lo temps de trabalh. En contra partida s’engajaran a mantener l’emplec. De lor costat los sindicats obtenguèron la generalisacion de la complementaria santat a totes los salariats, e la dubertura d’un compte individual de formacion, que cadun gardarà emai se cambia d’emplec. Podem salusar aquel accòrdi qu’arriba aprep d’annadas d’afrontament esterle patronat-sindicat. Al mes de mai lo parlament deuriá transcrire aquela pacha dins una lei.
Mas aquel compromés es pas estat signat per tot lo monde. FO e la CGT recusan tota mena de flexibilitat. Del temps de son congrès de Tolosa (del 18 al 24 de març) la CGT se causiguèt un patron novel : Thierry LEPAON. Declarèt a sa presa de fonccion que son sindicat contestava aquel accòrdi que riscava segon el de facilitar los licenciments e de fragilisar l’emplec. La CGT demanda al contrari la creacion de milierats d’emplecs dins lo sector public, l’augmentacion dels salaris e de las pensions dins lo privat.
Es logic per un sindicat de defendre los dreits dels salariats, mas cal pas doblidar los qu’an pas de trabalh, e qu’aimarián enfin trapar lor plaça dins la societat. La rigiditat de la reglamentacion, e lo centralisme francés son d’andicaps plan coneguts que menan una part tròp importanta de la populacion sul bòrd del camin. Nos fa besonh ara de mai de soplessa, e tanben de mai de dinamisme, per crear aicἰ los emplecs e las entrepresas que nos mancan tant.
Uc Jourde
